Spedytor jest osobą, której zadaniem jest nadzorowanie aby przesyłka została wysłana i odebrana prawidłowo. Czuwa na wszystkimi czynnościami, które są potrzebne do przeprowadzenia transportu konkretnego towaru. Podstawowe regulacje dotyczące tej kwestii znajdują się w Kodeksie Cywilnym.
Spedytor może wykonywać także inne, dodatkowe zadania związane z przewozem, choćby nadzorować przebieg załadunku i rozładunku, udzielać informacji taryfowych i celnych, przedstawiać regulacje dotyczące wymogów portowych. Reasumując, to dzięki zaangażowaniu i poprawnej pracy spedytora cały proces przewozu towarów powinien przebiegać szybko i bezbłędnie.
Na polskim rynku funkcjonuje sporo mniejszych firm spedycyjnych, które działają głównie jako przewoźnicy. W takiej sytuacji działalność spedytora ograniczona jest do kilku konkretnych działań.
Wśród szerzej rozumianej działalności spedytora wyodrębnić można jeszcze:
– udzielanie porad w zakresie zasad przygotowania transportu, wyboru środka transportu oraz ustalenia trasy przewozu,
– informowanie o warunkach przewozu,
– przygotowanie oraz zbieranie niezbędnych dokumentów, w tym dokumentów przewozowych,
– poszukiwanie przewoźników oraz zawieranie z nimi umów o przewóz, a także sporządzanie umów przewozowych, umów dotyczących przechowania, umów związanych ze składowaniem a także związanych z dostawą bądź samym zleceniem spedycyjnym, a także kontrolowanie poprawności wykonania tych umów przez osoby trzecie,
– trafny wybór odpowiedniego środka transportu,
– nadzorowanie i kontrolowanie czynności związanych z załadowaniem towaru jego przeładowaniem i przewozem wszystkich towarów,
– zorganizowanie całego przewozu, jego konwojowania, a także składowania,
– ubezpieczenia towaru,
– występowanie do odpowiednich urzędów w sprawie pozwoleń na przewożenie przesyłek,
– sporządzenie instrukcji wysyłania,
– magazynowanie przesyłek oraz odpowiednie ich przygotowanie do przewozu, czyli spakowanie przesyłki, kontrola pod względem jakościowym, sprawdzenie wagi, oznakowanie, załadowanie, wyładowanie i przeładowanie,
– opiekowanie się przesyłką w momencie przewozu, a także informowanie zleceniodawcy o przeszkodach które wynikły,
– składanie reklamacji w sytuacji nienależycie pobranych opłat z tytułu przewoźnego, cła, innych należności związanych z przewozem,
– zabezpieczenie praw zleceniodawcy, w szczególności sporządzanie w razie potrzeby dokumentacji szkodowej,
-współdziałanie z partnerami zleceniodawcy lub przedstawicielami związanymi z dostarczanym towarem, aby ustalić najbardziej korzystną opcję dostawy dla zleceniodawcy,
Zarys obowiązków spedytora w jasny sposób przedstawia zakres jego odpowiedzialności. Warto dodać, że wszelkie uwagi czy sytuacje budzące wątpliwości zarówno ze strony spedytora, jak i przewoźnika, powinno zostać wpisane w liście przewozowym, by w razie powstania szkody można było ustalić, po czyjej stronie leży odpowiedzialność za zaistniałą sytuację.
Odpowiedzialność spedytora jest bowiem znaczna. Spedytor jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którzy są zaangażowani w wykonanie zlecenia, w sytuacji, gdy uznaje się, że ponosi on winę w wyborze. Spedytor ma również prawo samodzielnie dokonać przewozu, wstępując w prawa i obowiązki przewoźnika, jest jednak możliwe powierzenie wykonania zlecenia podwykonawcy. Zgodnie z przepisami również jest zobowiązany do zachowania należytej staranności przy wykonaniu zlecenia, co w praktyce oznacza, że decydując się na powierzenie wykonania usługi przewoźnikom i dalszym spedytorom, powinien obdarzać ich należytym zaufaniem.
Wspomniana wyżej wina w wyborze polega na niezachowaniu należytej staranności w wyborze podwykonawcy. Aby określić taką winę powinno powstać uchybienie odnośnie wyboru odpowiedniego podmiotu oraz zaistnieć uprawnienie do tego aby podwykonawca, któremu powierzono przewóz mógł samodzielnie działać. Może to wspomniane uchybienie okazywać się na kilka sposobów. Do grupy takich zachowań zaliczyć można np. nie upewnienie się, że przewoźnik dysponuje pojazdami niezbędnymi i odpowiednimi do przewozu towaru, ma posiada kwalifikacje i uprawnienia do prowadzenia działalności transportowej, a także odpowiednie ubezpieczenie… Stwierdzenie, iż spedytor ponosi winę za wybranie nieodpowiedniego podwykonawcy powoduje, że jest on za podwykonawcę odpowiedzialny i ponosi odpowiedzialność za brak staranności w swoim działaniu podczas dokonywania wyboru. W takim przypadku warto zabezpieczyć się ubezpieczeniem OC spedytora.
W przypadku uszkodzenia wartościowych przesyłek bądź ich utraty spedytor ponosi odpowiedzialność tylko w sytuacji, kiedy właściwości przesyłki były podawane do jego wiadomości podczas zawierania umowy, a do utraty cennych rzeczy bądź ich uszkodzenia doszło na skutek jakiś nieprawidłowości bądź zaniedbania, które było rażące. O odpowiedzialności spedytora można mówić także w sytuacji, gdy stwierdzony zostanie brak opakowania bądź opakowanie nie będzie dostosowane do właściwości ładunku. Niedopuszczalne jest również podanie danych odnoszących się do ładunku lub samego przewozu, które są niezgodne z rzeczywistością, załadunek zostanie dokonany nieprawidłowo lub dojdzie do uszkodzenia pojazdu w trakcie załadunku i z jego powodu.